تلفن ثابت، (به انگلیسی: (landline به تلفنی از طریق خط تلفن که با استفاده از سیم مسی ارتباطات مخابراتی را برقرار می‌سازد، اطلاق می‌گردد.
تا پیش از همه‌گیر شدن تلفن‌های همراه، از واژه تلفن برای آنچه امروزه تلفن ثابت خوانده می‌شود، استفاده می‌شد، ولی هم‌اکنون برای تفکیک تلفن همراه، از تلفن ثابت بکار گرفته می‌شود.
در سال ۲۰۰۳ اطلاعات‌نامه جهان تعداد خطوط تلفن ثابت مورد استفاده در سراسر جهان را، در حدود ۱٫۲۶۳ میلیارد خط تلفن اعلام نمود. چین با ۳۵۰ میلیون و ایالات متحده آمریکا با ۲۶۸ میلیون مشترک، رتبه‌های اول و دوم از بالاترین شمار خطوط تلفن فعال میان تمامی کشورهای جهان را در اختیار داشتند. کشور بریتانیا نیز با ۲۳٫۷ میلیون تلفن ثابت، رتبه سوم را به خود اختصاص می‌داد.
اساس کار تلفن به این صورت است که وقتی شما حرف می زنید ، هوا تارهای صوتی شما را می لرزاند .این ارتعاش از روی مولکول های هوا ،یکی پس از دیگری عبور می کند .بدینوسیله صدا از دهان شما خارج شده ، در فضا پخش می شود .
کار اصلی تلفن این است که چون صدا از دهان شما خارج می شود با یک صفحه آلومینیومی برخورد می کند که در برابر دهان شما قرار گرفته . این صفحه درست مانند مولکول های هوا مرتعش می شود . یعنی در اثر برخورد با صدای شما پس و پیش می رود و می لرزد .
ارتعاش صفحه ی آلومینیومی باعث ایجاد یک جریان متغیر و پر نوسان در خط تلفن می شود . آن گاه همین ارتعاش ها در صفحه آلومینیومی دیگری که در برابر گوش شنونده قرار گرفته ،ایجاد نوسان می کنند و او حرف گوینده را می شنود . پس این درست مانند آن است که مولکول های هوا صدا را به گوش او رسانده باشد .
توماس واستون دستیار بل اینگونه می گوید: ساختار ساده تلفن آقای بِل که از یک قسمت محکم چوبی شکل، قسمتی قیفی شکل و یک باتری اسیدی و نیز مقداری سیم مسی ساخته شده بود و همچنین اولین پیام مخابره شده توسط این سیستم که البته یک پیام ساده امری بود به شرح (آقای واستون بیا اینجا با تو کار دارم) شروع شد. در همین زمان خانم الیت گِری نیز همراه با انجام اختراع بِل دستگاه خود را به ثبت رسانید ولی با توجه به ثبت اختراع آقای بِل در فاصله زمانی کوتاه تر (حدود 3 هفته) امتیاز ثبت تلفن به گراهام بل داده شد. البته طرح های ارائه شده بل کامل تر به نظر می رسید؛ به ویژه اطلاعات ویژه او درباره اصوات و علم مطالعه آنها و نیز اطلاعاتی درباره الکتریسیته از اهم این موارد بود.